SKOKI ROZWOJOWE NIEMOWLAKA

Masz wrażenie, że Twoje dziecko jakby cofnęło się w rozwoju i zapomniało to, czego już się nauczyło? Marudzi, płacze bez powodu, a Ty nie wiesz już, jak mu dogodzić? Nie chce jeść, nie chce spać..? Z aniołka stało się diabełkiem..? Jest zupełnie inne niż jeszcze wczoraj czy przedwczoraj? Prawdopodobnie Twoje dziecko jest w jednym ze skoków rozwojowych.



Skoków rozwojowych mamy kilka na przełomie pierwszego roku życia, co naturalnie nie znaczy, że na tym koniec. Przez pierwsze dwanaście miesięcy jednak Twoje dziecko rozwija się najintensywniej. Jest to czas niezwykle intensywnego rozwoju mózgu (stąd między innymi jedno z ciemiączek nie zarasta w tym samym czasie, co drugie). To taki moment w życiu naszych dzieci, kiedy w sposób wyraźny zaznaczają się zmiany w ich rozwoju. Któregoś dnia nagle zauważasz, że Twoje dziecko opanowało nowe umiejętności praktycznie w jedną noc!

Ale najpierw, jak to w życiu bywa, maluch musi postawić krok do tyłu, by mógł pójść dwa czy trzy do przodu.

www.poradnikniemowlaka.pl

Jak widać na powyższym obrazku, skok rozwojowy oznaczony jest na niebiesko. To właśnie ten czas, gdy Twoje dziecko jest marudne i na chwilę traci zdobyte umiejętności. Zaraz potem pojawia się okres zwiększonej liczby umiejętności, aż do następnego skoku.

SKOK 1.

5 TYDZIEŃ ŻYCIA

WRAŻENIA

Po tym czasie zaczynasz odnosić wrażenie, że Twój maluch jakby obudził się z głębokiego snu. Zaczyna nagle więcej widzieć, bardziej reagować na to, co słyszy. Dla Ciebie to fascynujący moment, lecz dla malucha to, że przez usprawniony zmysł węchu wyczuwa więcej zapachów albo że ma większą świadomość dotykanego przez niego otaczającego świata, może być czymś przerażającym, stąd płacz i zdenerwowanie, którego nie byłaś w stanie uzasadnić. Pojawiają się wówczas również pierwsze łzy maluszka. Staraj się ograniczyć mu ilość bodźców i pozwól przetrwać ten czas w spokoju.

W tym czasie możesz też zauważyć, że maluszek po raz pierwszy w życiu uśmiecha się do Ciebie świadomie (do 5 tygodnia życia uśmiech dziecka jest jedynie nieświadomym grymasem mięśni wokół ust, najczęściej spowodowanym przemieszczającymi się w jelitach gazami; przeprowadzono badania i udowodniono, że nawet dzieci niewidome rozchylają usta w geście przypominającym uśmiech, a ponieważ świadomy uśmiech pojawia się u dziecka poprzez naśladownictwo, u niewidomych maluchów nie może to być uśmiech świadomy).

SKOK 2.

7-9 TYDZIEŃ ŻYCIA

WZORY

Maluszek zaczyna zauważać, że kiedy mama siada z nim w pewnym miejscu i układa go w specyficzny sposób, zaraz zacznie się karmienie. Że gdy tata rozbiera malucha do golaska i niesie do łazienki, oznacza to, że zaraz będzie kąpiel (kiedy Tata Oskara niesie go do łazienki, gdzie ja już czekam na wannie, maluch od razu się uspokaja niezależnie od tego, jak głośno wcześniej krzyczał :)). Wprowadzając w tym czasie rytm dnia zrobisz mu przysługę :) Dzidziuś przewidując, co zaraz będzie się działo, poczuje się bezpiecznie. 

Maluszek zaczyna też zauważać swoje dłonie (niestety, nie znał ich wcześniej i ich widok może wywołać w nim strach, więc nie zdziw się, kiedy zacznie przeraźliwie płakać na ich widok). Mimo że ruchy jego rąk nadal są nieskoordynowane, maluch ma już nad nimi pewną kontrolę.

Możesz też zauważyć, że dużą radość mu sprawia machanie nóżkami (jakby jeździł na rowerze) i rączkami oraz wkładanie paluszków do buzi (czasem nawet całych dłoni). Dzięki stale polepszającemu się wzrokowi, maluszek coraz wyraźniej widzi przedmioty go otaczające, zwłaszcza te świecące, i zaczyna śledzić je wzrokiem, próbuje łapać rączkami.

Skupia też wzrok na twarzach, które go otaczają, ale także na swoim własnym głosie wydając coraz to bardziej fascynujące dźwięki. Jego słuch jest świetnie rozwinięty, a w czasie tego skoku rozwojowego maluszek zaczyna świadomie wsłuchiwać się w różne dźwięki. Oskar uwielbia dźwięk dzwonków, które kiedyś powiesiłam na lampie (w zgodzie z feng-shui, którym się interesowałam). Gdy tylko zaczyna marudzić, poruszam nimi, a on natychmiast się wycisza, skupia na nich wzrok i szeroko się uśmiecha. Dzieciaczki uwielbiają teraz także różne pioseneczki, więc śpiewaj lub puszczaj mu ich jak najwięcej. :)

SKOK 3.

11-12 TYDZIEŃ ŻYCIA

NIUANSE

Maluszek zaczyna rozróżniać Twój nastrój wyczuwalny w głosie. Gdy jesteś zdenerwowana, Twój głos jest mniej przyjemny, niż gdy jesteś szczęśliwa i w tym czasie Twoje dziecko będzie w stanie to odróżnić i silniej reagować na te zmiany tonu głosu. Zaczyna też zauważać szczegóły otaczającego go świata. To wszystko może sprawić, że dzidziuś staje się bardziej nerwowy.

Zauważasz też, że ruchy maluszka w tym czasie stają się bardziej miękkie, gdy porusza dłonią lub śledzi Cię wzrokiem. Potrafi złapać przedmiot dłońmi, włożyć go do buzi, oglądać i bawić się rączkami. Zauważysz też, że Twój maluch potrafi skoordynować ruchy oczu i głowy podczas śledzenia Ciebie czy innej osoby lub zabawki. Baw się z nim zatem stymulując jego rozwój - rozmawiaj z nim wpatrując się z niego, gdy głuży, albo piszczy. Ale staraj się unikać nerwowości i gwałtowności.


SKOK 4.
14-19 TYDZIEŃ ŻYCIA
WYDARZENIA

Niestety, trudne okresy, kiedy Twoje dziecko marudzi, wydłużają się i w tym czasie mogą trwać nawet cały miesiąc. Ale po tym czasie (w piątym miesiącu życia) maluszek zaczyna rozumieć sekwencje zdarzeń. To okres, kiedy dzidziuś zaczyna łączyć dźwięki i powstają pierwsze słowa, takie jak: mamama, tatata, bababa, co jest naturalnie długo wyczekiwanym przez rodziców momentem przełomowym.

Łączy też inne sekwencje - bierze do rączki zabawkę, potrząsa nią, a ona wydaje dźwięk, a później włada ją do buzi. To są trzy elementy złożone na jedno wydarzenie. Maluszek bowiem widzi, że z jednej rzeczy wynika druga (potrząśnięcie zabawką powoduje wydanie przez nią dźwięku, naciśnięcie przycisku spowoduje rozpoczęcie piosenki), co ułatwiło mu wyuczenie wzorów we wcześniejszym skoku.

Dzidziuś zaczyna też reagować na swoje imię i inne słowa wypowiadane przez Ciebie podczas różnych czynności, ale także na Twoje gesty. Kiedy mówisz do swojego dziecka pieszczotliwie, ono na to reaguje uśmiechem. Kiedy chowasz się za pieluszką flanelową, a potem pokazujesz dzidziusiowi, ono łączy te wydarzenia w całość i jednocześnie uczy się przewidywania. Baw się zatem jak najwięcej :)


SKOK 5
22-26 TYDZIEŃ ŻYCIA
RELACJE

Kolejny skok, podczas którego marudzenie dzidziusia może trwać nawet miesiąc. Badania wykazują, że w tym czasie dziecko źle śpi, jakby miało koszmary, niezbyt pozytywnie reaguje na obce osoby (uśmiecha się jedynie do swoich najbliższych), ponieważ jego świadomość w tym okresie mówi mu, że to nie jest ktoś, kogo zna, nie chce jeść i jest ogólnie niechętne wykonywanym przy nim czynnościom.

W tym czasie dzidziuś dostrzega różne relacje - międzyludzkie, odległości między jednym a drugim przedmiotem, ale też odległości między nim a rodzicem. W związku z tym dochodzi do tzw. "lęku separacyjnego", kiedy to (zwłaszcza) mama nie może udać się sama nawet do toalety, bo dla jej dziecka ta powiększająca się między nimi odległość jest zbyt przerażająca.

Maluszek zaczyna dostrzegać oddziaływanie na siebie różnych przedmiotów, co można wykorzystać do zabaw. Świetne do tego typu eksperymentów są klocki. Można układać je na sobie, można ustawiać jedno za drugim. Można budować wieże i je burzyć. Dzidziuś uczy się rozwoju wypadków, tego, że jedne rzeczy czy sytuacje są powiązane z innymi. Wyjmuje z pudełka z zabawkami jedną zabawkę, po czym wrzuca ją do niego z powrotem. Interesuje się także szczegółami na zabawkach, które w jakiś sposób nie pasują do całości, jak metka. Doszyj więc do pluszaków elementy, które mogłyby zainteresować Twojego maluszka. Dzięki temu Twoje dziecko się rozwija.


SKOK 6.
33-37 TYDZIEŃ ŻYCIA
KATEGORIE

W tym czasie Twoje dziecko zauważa, że świat dzieli się na pewne grupy, do których należą rzeczy posiadające wspólne cechy, na przykład podobnie pachną, podobnie wyglądają. Ta kategoryzacja zaczyna przypominać myślenie dorosłych. Zaczyna rozpoznawać różne kształty [zabawka sorter jest w tym czasie idealna do wzmacniania rozwoju dziecka], zauważa, że coś jest zabawne, odczuwa zazdrość, gdy mama lub tata przytulają inne dziecko rozróżniając, że to nie jest coś takiego, jak dotkniecie zabawki podczas wspólnych zakupów.

Kotka i pieska zaliczy do jednej grupy, różnokolorowe autka i misie zgrupuje jako zabawki, ale wie, że różne kolory aut nie powodują, że są to dwa całkowicie różne przedmioty, tylko to nadal jest autko. Wie też, że może płakać, gdy naprawdę dzieje mu się krzywda, ale także może ten płacz wykorzystać do swoich celów. :) Rozkłada też swoje zabawki na części pierwsze, by zobaczyć, z czego się składają.

Tworzą się wówczas relacje między maluchem a innymi, znanymi mu osobami. I wtedy właśnie dzidziuś odmachuje na pożegnanie, gdy wychodzicie z domu babci.


SKOK 7.
41-48 TYDZIEŃ ŻYCIA
SEKWENCJE

Twój maluszek w tym okresie w sposób werbalny zaczyna komunikować Ci, czego potrzebuje. Uwielbia szczególnie słowo "NIE", często nadużywane, gdyż nie zawsze nie rzeczywiście oznacza nie. Uwielbia składać to, co zostało rozłożone na części pierwsze dostrzegając w tym całość. Widzi, że świat składa się z elementów, które można połączyć. Wie już też, że schowana za Twoimi plecami zabawka wciąż tam jest, nie znika i będzie po nią sięgało.

Te wszystkie, nowe, niesamowite umiejętności powodują dużo stresu objawiającego się płaczem, niepewnością i wrażeniem utraty wcześniej nabytych umiejętności. Koniecznie pilnuj rytuałów, by dziecko wiedziało, że po kolacji jest kąpiel, a później mama/tata czyta bajeczkę i jest pora spania. Rytuały nie tylko powodują poczucie bezpieczeństwa u malucha, ale także Tobie pozwalają przejść przez rodzicielstwo bez wzywania Superniani :)

* * *

Pamiętaj jednak, że:

• każde dziecko rozwija się w swoim tempie i nie musi robić absolutnie wszystkiego, co przynależy do danego skoku, a także nie musi przechodzić aż tak ciężko każdego ze skoków;
• po ukończeniu pierwszego roku życia bynajmniej nie kończy się okres intensywnego rozwoju;
• każdy kolejny moment, kiedy Twoje dziecko będzie nabywało nowych umiejętności, musi być okupiony okresem marudzenia, które tenże moment poprzedza;
• podane tygodnie odnoszą się do dziecka urodzonego w wyznaczonym terminie;
• w sytuacji, gdy Twoje dziecko urodziło się wcześniej, o tyle tygodni później będzie przechodziło dane skoki [przykładowo: urodziło się 2 tygodnie przed czasem, więc skok drugi będzie przechodziło nie w tygodniach 7-9, a 9-11]; 
• w sytuacji, gdy Twoje dziecko urodziło się później, o tyle tygodni wcześniej będzie przechodziło dane skoki [przykładowo: urodziło się 1 tydzień później, więc skok drugi będzie przechodziło w tygodniach 6-8, a nie 7-9];]
• wiąże się to ze stopniem dojrzałości mózgu i jego etapami rozwoju.