sobota, 2 listopada 2013

ROZWÓJ MOWY U DZIECKA

Dość często wspominam o głużeniu, ale co to właściwie jest? Otóż głużenie to jeden z etapów rozwoju mowy, jaki ma miejsce w pierwszym roku życia życia dziecka. W tym czasie mowa rozwija się z niezwykłą prędkością, mimo że rodzicom niekiedy wydaje się, iż muszą czekać wieku, aż usłyszą to pierwsze słowo ("mama" w przypadku mam lub "tata" w przypadku ojców).



Psycholodzy dzielą rozwój mowy na cztery okresy.

OKRES MELODII : 
pierwszy rok życia

I ETAP - KRZYK
  • pojawia się zaraz po urodzeniu i trwa mniej więcej przez cały okres noworodkowy, a na pewno do ukończenia 3 tygodnia życia dziecka.
  • w ten sposób dziecko oznajmia, że czuje dyskomfort z powodu głodu, mokrej pieluszki, przegrzania, oziębienia, itd.

II ETAP -  GŁUŻENIE
  • głużenie to różne dźwięki typu agu, ge, khe, gli, kli, ebw, rrr. Pojawia się między pierwszym a trzecim miesiącem życia dziecka, kiedy rozwijają się mięśnie szyi i dziecko jest w stanie utrzymać prosto głowę. 
  • wg psychologów jest całkowicie przypadkowe, nie pojawia się w celach komunikacyjnych stanowiąc odruch bezwarunkowy [chociaż, jak już pisałam wcześniej, Oskar takimi zwrotami porozumiewa się z nami i wymawiając określone zwroty informuje nas, że chce jeść lub ma brudną pieluszkę :) ].
  • tego typu dźwięki pojawiają się u każdego dziecka, niezależnie od kultury i sprawności narządu słuchu.
  • dziecko jest w stanie wymawiać dźwięki pochodzące z każdego zakątka świata, a zdolność tę tracą po przekroczeniu szóstego miesiąca życia powtarzając jedynie dźwięki słyszane wokół.

III ETAP - GAWORZENIE
  • to powielanie połączeń spółgłosek i samogłosek, co daje przykładowo: ma-ma-ma, ga-ga, ta-ta.
  • wg psychologów naturalnie nie mają one celu komunikacyjnego.
  • pojawia się około 6 miesiąca życia, choć wg niektórych psychologów może się pojawiać już nawet w trzecim miesiącu życia (Oskar wszedł niedawno w trzeci miesiąc, zobaczymy, jak to będzie wyglądało u niego :)).
  • najczęściej pojawia się, gdy dziecko jest samo i ma dobry humor.
  • podobno gaworzenie zakończone podniesieniem intonacji mają na celu zwrócenie na siebie uwagi.

IV ETAP - ECHOLALIA
  • pojawia się mniej więcej w 10 miesiącu życia.
  • to okres wielokrotnego powtarzania własnych i usłyszanych słów.
  • po raz pierwszy w tym czasie dziecko rozumie wypowiadane przez siebie wyrazy takie jak mama, tata, baba.



OKRES WYRAZU : 
drugi rok życia 
  • po ukończeniu dwunastego miesiąca dziecko zaczyna wymawiać pierwsze pełne słowa pełniące funkcję zdań - np. "daj", "tam";
  • w pierwszej kolejności są to rzeczowniki, później pojawiają się czasowniki, a na końcu przymiotniki;
  • pod koniec drugiego roku życia składa wyrazy w krótkie zdania.


OKRES ZDANIA : trzeci rok życia 
  • w trzecim roku życia dziecko ma już dość duży zasób słów;
  • jego mowa jest dosyć dobrze rozwinięta;
  • zdania liczą kilka wyrazów;
  • pojawiają się zdania pytające i przeczące.


OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ : 
czwarty do szóstego rok życia 
  • zdania są bardziej skomplikowane;
  • mimo dużej ilości neologizmów dziecięcych powstających w tym czasie, mowa ta jest dość dobrze zrozumiała.


Rozwój mowy zależy od wielu czynników - genetycznych, struktur mózgu, czy środowiskowych - chociażby kontaktu z mówiącym dorosłym (jeśli rodzice/dziadkowie/opiekunowie mówią niewyraźnie, lub mało odzywają się do swojego dziecka, nie ma ono możliwości nauczyć się prawidłowej mowy; jest to możliwe dopiero, gdy dziecka zaczyna mieć kontakt z innymi osobami, np. w przedszkolu). Wszystko zaczyna się już w życiu płodowym i już wtedy może dojść do zaburzenia prawidłowego rozwoju mowy. Przyczynami tego stanu mogą być m.in.:
  • wady genetyczne,
  • choroby, jakie przeszła matka w czasie ciąży,
  • używki w czasie ciąży (alkohol, papierosy, narkotyki),
  • przyjmowanie w ciąży niektórych leków,
  • długotrwały i silny stres w ciąży,
  • urazy dziecka okołoporodowe,
  • choroby przebyte przez dziecko,
  • nieprawidłowa budowa narządów mowy,
  • przerośnięcie migdałków,
  • zapalenie ucha lub ślinianek przyusznych u dziecka,
  • upośledzenie umysłowe dziecka,
  • wady zmysłu słuchu,
  • nieprawidłowo rozwinięte ośrodki mowy i rozumienia w mózgu,
  • autyzm.


OPÓŹNIENIE W ROZWOJU MOWY

Co powinno Cię zaniepokoić?
  • jeśli roczne dziecko tylko gaworzy;
  • jeśli w wieku 2 lat dziecko wymawia zaledwie 3-4 słowa, a tworzone zdania nie są  dwuwyrazowe.
  • gdy w wieku 3 lat dziecko rozumie tylko domowników, a zasób słów wynosi tylko 50-60 wyrazów, nie tworzy liczby mnogiej, nie składa zdań.
  • gdy w wieku 4 lat z trudem określa przedmioty i codzienne czynności, nie potrafi budować prostych zdań lub mówi niezrozumiale.


CO TO JEST MUTYZM?

W przypadku mutyzmu dziecko nie mówi, ale doskonale rozumie naszą mowę i nie ma problemów z pisaniem. Psycholodzy rozróżniają dwa rodzaje mutyzmu:

  • organiczny (niemówienie pojawia się w wyniku fizycznych wad aparatu mowy i/lub ośrodków nerwowych w mózgu) oraz
  • funkcjonalny (związany z czynnikami psychicznymi, takimi jak: nieśmiałość, nadwrażliwość emocjonalna,  długotrwały stres, lęk, błędy wychowawcze rodziców, odrzucenie, poniżanie lub upokarzanie dziecka, stosowanie przemocy fizycznej), ale także
  • wybiórczy (kiedy maluch - ten rodzaj pojawia się we wczesnym dzieciństwie  - w jednej sytuacji wypowiada się używając dosyć dużej dawki wyrazów, a w innej nie odzywa się słowem; w takiej sytuacji należy zachęcać dziecko do mówienia, zwiększać jego pewność siebie i minimalizować poczucie lęku).

Jeśli mamy podejrzenia, że mowa naszego dziecka nie rozwija się prawidłowo, w takiej sytuacji najlepiej udać się do logopedy lub foniatry, aby ocenił stan i znalazł przyczyny opóźnienia mówienia. Zdarza się czasami, że dziecko mając dwa lata nie mówi i nie jest to związane z w/w przyczynami. Przyczyną bowiem bywa czasem po prostu cofnięcie się pewnych umiejętności werbalnych. Po jakimś czasie wszystko wraca do normy i dziecko w żaden sposób nie jest opóźniony w porównaniu z rówieśnikami. 

2 komentarze:

  1. Z mową u małego nie mam jakichś szczególnych obaw, ale wydaje mi się, że on nie specjalnie gaworzył. Przynajmniej tak jak ja sobie wyobrażam gaworzenie. Prawdą jest, że jak ma dobry humor to nawija jak nie wiem co. Oczywiście w sobie tylko znanym języku;) Chociaż pojawiają się już poszczególne słowa. Za to potrafi zaskoczyć mnie z rozumieniem moich poleceń. Coś za coś. U lekarza nigdy nie wiem co powiedzieć jak pyta, jak rozwija się mowa u Franka?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Może być tak, że przechodził okres gaworzenia, ale ogólnie jest małomówny i bardziej skupia się na poruszaniu się, po prostu. Jeśli teraz wymawia jakieś słowa, to musiał przejść okres gaworzenia ;);) Obserwuj dalej, ale z tego, co piszesz, raczej nie ma powodu do niepokoju. :)

      Usuń

To nie jest zwykły pamiętnik. To jest poradnik inspirowany własnym życiem, własnymi emocjami, przygodami, problemami.. Znajdziesz tu odpowiedzi na pytania, które od dawna chodziły Ci po głowie..

..cieszę się, że chcesz podzielić się ze mną swoją opinią..
..Twój komentarz wiele dla mnie znaczy - pamiętaj, że zawsze odpowiadam, bo jest to wyraz mojego szacunku dla Twojego czasu..